De zaken gaan voorspoedig en de Van der Niepoorts bouwen een goede naam op als kenners en verkopers van Port.

De zoon van Eduard Karel Jackob, Eduard Marius, krijgt in 1912 de porthandel ongevraagd in de schoot geworpen door de onverwacht vroege dood van zijn vader. Geboren in 1890 ontwikkelt Eduard Marius een enorme belangstelling voor vakken als scheikunde, natuurkunde en techniek. Denkt u zich in: het is de tijd van Einstein en Marie Curie, een tijd waarin de Nobelprijzen een boost geven aan de wetenschap en door geneeskundige uitvindingen de gezondheidszorg drastisch wordt verbeterd. Eduard Marius blijkt een bedachtzaam man, die zijn beslissingen altijd grondig overweegt. Hij is degene die grote stappen zet in het maken van eigen wijn, of in dit geval Port. Zorgvuldig worden oogsten uit de streek beoordeeld, zorgvuldig worden keuzes gemaakt en zorgvuldig worden er vaten gevuld en later ook grote Duitse flessen met de eerste Niepoort port-etiketten. Marius’ toewijding aan zijn werk leidt tot een legendarische serie ports, maar ook tot een bijna wetenschappelijke benadering in de bedrijfsvoering. Gelukkig beschikt deze Niepoort daarnaast over een grote dosis subtiele humor èn over eindeloze collecties boeken, postzegels, munten en tramkaartjes.

De wereld verandert en zo ook porthuis Niepoort. De vierde generatie, zoon Eduard Rudolf, Rolf, komt in 1950 bij zijn vader in het bedrijf. Zijn inzicht in de zakelijke kant loodst het huis door financieel zwaar weer, en waar hij kan investeert Rolf in samenwerkingen binnen en buiten Niepoort. Voor wat betreft het wijn maken hecht hij zeer aan traditie, maar combineert dat met een gedreven inzet op kwaliteitsverbetering. Een Vintage Port in 1970 is de eerste fles met het Niepoort-etiket dat van druif tot fles een eigen productie is. Net als zijn vader is ook Rolf een verzamelaar, maar zijn interesse ligt meer in oude auto’s en antieke Portugese wapens. Pas in 2005 trekt Eduard Rudolf zich, na meer dan 50 jaar leven in en voor de wijn, officieel terug uit Niepoort.

Grote veranderingen zijn in 1987 op komst als Rolfs zoon Eduard Dirk (1964), na een studie in Zwitserland, terugkeert naar Portugal en zich aansluit bij zijn vader. Hij koopt in korte tijd twee Quinta’s in de regio Cima Corgo, een streek die bekend staat als regio waar de beste Port vandaan komt. Van hieruit werkt hij aan uitbreiding van het bedrijf en gaat hij daarnaast aan de slag als wijnmaker. Eén van de mooie details hierbij is dat hij samenwerkt met nakomelingen van de familie waar de eerste Niepoort vanaf 1842 ook al mee samenwerkte: José Nogueira. Dirk experimenteert erop los en bouwt niet alleen aan een unieke verzameling ports die overal op grote waardering kunnen rekenen, maar vertaalt zijn kennis en inzicht in de druiventeelt ook naar een collectie prachtwijnen.

We zijn inmiddels in onze tijd aangeland. Dirk Niepoort staat samen met zus Verena Niepoort als vijfde generatie aan het roer, met een zesde generatie ongeduldig trappelend in de wachtkamer. Naar alle waarschijnlijkheid herkent u de naam Niepoort, en wellicht heeft u associaties met Port en Portugal. Degene die Niepoort heeft weten te transformeren van bescheiden maar veelbelovend porthuis tot één van de grootste namen in de Portugese wijnwereld is Dirk Niepoort. Een uniek wijnhuis, een onderneming waarin alle energie van de voorgaande generaties tot bloei is gekomen met als resultaat een naam van formaat, met wijnen van formaat.

Dirk Niepoort doet het net iets anders. Alles. Altijd.

Hoewel Niepoort een gespreid bedje vormde voor een jonge wijnmaker en hij eenvoudigweg had kunnen kiezen om de zaken voort te zetten en te behouden, bleek Dirk Niepoort bovenal een man van voortdurende verbetering en vernieuwing. Zijn ambities waren direct duidelijk: de beste port maken en daarnaast zo snel mogelijk alles wat er te leren valt over wijn toepassen op de druivenrijkdom van Noord-Portugal. Door de aankoop van de eerste twee quinta’s in de Douro, Quinta de Nápoles en Quinta do Carril was snel helder dat Dirk direct op zijn doel afging. Vanaf toen had hij ook de beschikking over eigen wijngaarden.

Het toewerken naar ‘de beste port’ ging Dirk goed af: Niepoort stond al goed bekend maar onder zijn leiding kwamen er spoedig vele varianten uit de kelder die op luid applaus konden rekenen. Dirk was niet bang voor experimenten, en ondanks enkele tegenslagen waren vrijwel al zijn interpretaties van port uitermate succesvol. Hierbij haalde hij regelmatig inspiratie uit successen uit het roemrijke verleden van Niepoort, door bijvoorbeeld port te laten rijpen in grote glazen Duitse voorraadballonnen die zijn grootvader nog had gebruikt, of door het productieproces uit 1970 te imiteren èn te verbeteren voor een perfecte vintage port.

Al dat experimenteren, proeven, uitproberen en nog eens proeven beviel Dirk Niepoort bijzonder goed en hij besloot om deze methode ook in te zetten bij het maken van ‘reguliere’ wijnen. Dirks eerste wijnen werden gemaakt met druiven van Quinta de Nápoles en Quinta do Carril.

Van druiven die traditioneel voor port werden gebruikt maakte hij in 1990 zijn eerste wijn en gaf deze de niet mis te verstane naam Robusto. Robusto kwam uiteindelijk niet op de markt maar viel direct op bij wijnkenners die kwamen proeven: dit was ongewoon, dit was vernieuwend, dit was een statement van formaat en maakte nieuwsgierig naar meer. Om meer druivenrassen tot zijn beschikking te hebben zocht Dirk ook buiten de Douro naar wijngaarden, met een andere bodem en geschikt voor andere druivenrassen. De aankoop van quinta’s in Barraida (2012) en Dão (2014) gaf meer ruimte voor een nog bredere keuze aan druivenrassen, omdat hiermee de belangrijkste bodems, leisteen in de Douro, kalk in de Barraida en graniet in de Dão allemaal in eigen beheer kwamen.

Volgens Dirk zelf heeft het na die eerste fles wijn van zijn hand feitelijk wel tien jaar geduurd voordat er een volwaardige wijn tot stand kwam die zich werkelijk had losgezongen van de port: vanaf toen was Niepoort niet alleen de producent van port maar óók een serieus en zelfstandig wijnhuis.

Ook collega wijnmakers in Portugal zagen steeds meer de potentie van het brede palet aan druivenrassen en er werd volop geoefend in het maken van goede tafelwijnen. Vanaf het jaar 2000 gingen de ontwikkelingen zo snel dat we wel kunnen spreken van een revolutie: Portugese wijnen kunnen nu meespelen op het hoogste niveau, in alle kleuren en in oneindig veel smaken. De bijdrage van Dirk Niepoort aan deze ontwikkeling kan moeilijk overschat worden.

Zelf zegt Dirk dat hij van wijn met extremen houdt, maar dan wel in een goede harmonie. Anderen zien vooral dat hij de dingen anders doet dan iedereen. Wie anders dan Dirk Niepoort kan bedenken dat je verschillende dingen moet doen met exact dezelfde druif die op de hellingen van de Douro groeit, al naar gelang zijn wortels op de noord- of zuidhelling staan. Of dat zonlicht niet alleen invloed heeft op de rijping, maar ook op het uiteindelijke alcoholgehalte van de wijn.

Dirk Niepoort heeft niet alleen aan de wieg gestaan van de enorme ontwikkeling van Portugese port en wijn, maar heeft die wijnen ook letterlijk beter zichtbaar weten te maken. Zijn uitgesproken ideeën over wijn blijken namelijk niet alleen uit de verhalen die ten grondslag liggen aan zijn experimenten en die hij graag met iedereen deelt, maar komen ook tot uiting in unieke namen èn bijpassende etiketten.